Hiệu ứng Benjamin Franklin là cách hiệu quả giúp chúng ta cải thiện những mối quan hệ không tốt đẹp xung quanh, thậm chí là giúp chuyển hóa chúng thành những mối quan hệ lành tính hơn. Hãy cùng Anh Thắng Giấu Tên tìm hiểu về hiệu ứng mang tên tổng thống Mỹ này nhé.
Mục lục nội dung
Hiệu ứng Benjamin Franklin là một hiện tượng tâm lý mà người ta có xu hướng thích người khác hơn sau khi họ làm một việc tốt cho người đó, thay vì khi họ nhận được sự giúp đỡ từ người khác.
Nói một cách đơn giản, hiệu ứng Ben Franklin chứng minh rằng nếu bạn muốn ai đó thích bạn, hãy nhờ họ giúp đỡ bạn một việc gì đó, thay vì bạn giúp họ. Chỉ cần nhờ những việc nhỏ thôi, nó sẽ giúp thay đổi lớn trong mối quan hệ.
Hiện tượng này bắt nguồn từ một câu chuyện về Benjamin Franklin – một thành viên trong nhóm lập quốc của Hoa Kỳ. Theo Franklin, khi ông muốn chiếm được thiện cảm của một người mà ông cho là đối thủ, ông đã nhờ người đó cho mượn một cuốn sách hiếm. Sau khi người kia đồng ý và Franklin trả lại cuốn sách kèm theo một lá thư cảm ơn, người này đã trở nên thân thiện hơn với Franklin, và hai người sau đó trở thành bạn.
Hiệu ứng Benjamin Franklin
“Nghe nói rằng trong thư viện của anh ấy có một cuốn sách vô cùng quý hiếm và gây tò mò, tôi đã viết một bức thư cho anh ấy, bày tỏ mong muốn được đọc cuốn sách đó và đề nghị anh cho tôi mượn trong vài ngày. Anh ấy gửi nó ngay lập tức, và tôi gửi lại nó khoảng một tuần sau với một ghi chú khác, không quên kèm theo lời cảm ơn về sự ưu ái đặc biệt đó. Khi chúng tôi gặp nhau lần sau tại Nghị viện, anh ấy đã bắt chuyện với tôi (điều mà anh ấy chưa từng làm trước đây) và rất lịch sự. Từ thời điểm đó, anh đã cho thấy mình sẵn sàng giúp đỡ tôi trong mọi dịp, và rồi chúng tôi trở thành bạn tốt, tình bạn này kéo dài cho tới khi anh ấy qua đời.” – Trích “Tự truyện Benjamin Franklin”
Hiệu ứng này có thể được giải thích bằng một cơ chế tâm lý gọi là “tự biện hộ” (cognitive dissonance). Khi chúng ta giúp đỡ ai đó, chúng ta có xu hướng điều chỉnh thái độ của mình để biện minh cho hành động đó, tức là chúng ta nghĩ rằng mình giúp đỡ người đó vì chúng ta thích họ.
Hiệu ứng Benjamin Franklin đã được kiểm nghiệm qua nhiều thí nghiệm tâm lý để hiểu rõ hơn về cách nó hoạt động. Một trong những thí nghiệm nổi tiếng về hiệu ứng này được thực hiện bởi nhà tâm lý học Jon Jecker và David Landy vào năm 1969.
Thí nghiệm nhằm kiểm tra liệu việc yêu cầu ai đó làm một ân huệ nhỏ có thể khiến họ có thiện cảm hơn với người yêu cầu hay không.
Hiệu ứng Benjamin Franklin
Quy trình: Các nhà nghiên cứu đã tuyển chọn một nhóm sinh viên tham gia một cuộc thi và những sinh viên này đã thắng một số tiền nhất định. Sau khi cuộc thi kết thúc, họ được chia thành ba nhóm:
- Nhóm 1: Một trong những nhà nghiên cứu, người tổ chức cuộc thi, đã liên hệ riêng với từng sinh viên và yêu cầu họ trả lại số tiền đã thắng với lý do ngân sách nghiên cứu bị thiếu hụt. Nhà nghiên cứu nói rằng việc trả lại tiền sẽ giúp ích rất nhiều cho công trình nghiên cứu, nhưng nhấn mạnh rằng điều này hoàn toàn là tự nguyện.
- Nhóm 2: Sinh viên được liên hệ bởi một thư ký của trường và được yêu cầu trả lại số tiền họ đã thắng, nhưng không phải với lý do giúp đỡ cho nghiên cứu, mà chỉ là yêu cầu chung từ phía trường.
- Nhóm 3: Nhóm đối chứng, không có ai yêu cầu sinh viên trả lại tiền.
Kết quả: Sau đó, tất cả các sinh viên được yêu cầu đánh giá mức độ yêu thích của họ đối với nhà nghiên cứu chính. Kết quả cho thấy nhóm 1, những người đã được yêu cầu trả lại tiền để giúp đỡ nghiên cứu, đánh giá nhà nghiên cứu cao hơn so với hai nhóm còn lại. Nhóm 2 có thái độ ít tích cực hơn và nhóm 3 không có sự thay đổi đáng kể trong cảm nhận.
Kết quả của thí nghiệm này cho thấy rằng khi ai đó làm một ân huệ nhỏ cho người khác, họ có xu hướng tự thuyết phục mình rằng họ thích người đó để biện minh cho hành động của mình. Điều này phù hợp với Hiệu ứng Benjamin Franklin và lý thuyết về “tự biện hộ” (cognitive dissonance).
Thí nghiệm này cho thấy việc yêu cầu ai đó làm một việc nhỏ giúp mình có thể tạo ra mối liên kết tích cực và gia tăng thiện cảm. Đây là một hiện tượng tâm lý thú vị và hữu ích trong nhiều tình huống xã hội.
Hiệu ứng Benjamin Franklin có thể được áp dụng trong nhiều khía cạnh của cuộc sống hàng ngày để xây dựng mối quan hệ, tạo thiện cảm và cải thiện giao tiếp giữa các cá nhân. Dưới đây là một số ví dụ về cách hiệu ứng này có thể được sử dụng:
- Ví dụ: Khi bạn muốn xây dựng mối quan hệ tốt hơn với đồng nghiệp hoặc cấp trên, thay vì tìm cách giúp họ, bạn có thể yêu cầu họ giúp bạn một việc nhỏ như tư vấn về một vấn đề công việc hoặc mượn một cuốn sách. Điều này có thể khiến họ cảm thấy hữu ích và từ đó tăng cường thiện cảm với bạn.
- Ví dụ: Nếu bạn muốn gắn kết với một người bạn mới, hãy thử nhờ họ làm một việc đơn giản như đưa ra lời khuyên hoặc giúp bạn với một sở thích chung. Khi họ giúp bạn, họ có thể cảm thấy gắn bó hơn với bạn, củng cố mối quan hệ tình bạn.
- Ví dụ: Trong một cuộc đàm phán, bạn có thể nhờ đối phương thực hiện một yêu cầu nhỏ trước khi yêu cầu những điều lớn hơn. Điều này giúp xây dựng lòng tin và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đạt được thỏa thuận sau đó.
Hiệu ứng Benjamin Franklin
- Ví dụ: Giáo viên có thể nhờ học sinh giúp đỡ trong những việc nhỏ như chuẩn bị lớp học hoặc sắp xếp tài liệu. Khi học sinh cảm thấy mình có ích và được tin tưởng, họ có thể phát triển sự tôn trọng và thiện cảm hơn với giáo viên.
- Ví dụ: Bạn có thể nhờ hàng xóm giúp đỡ trong những việc nhỏ như trông nhà khi bạn đi vắng hoặc mượn một công cụ nào đó. Việc này không chỉ giúp tạo mối quan hệ mà còn làm tăng sự thân thiết và tin cậy giữa hai bên.
- Ví dụ: Khi mới bắt đầu một mối quan hệ lãng mạn, bạn có thể nhờ đối phương giúp đỡ trong một việc nhỏ như tư vấn về một sở thích hoặc công việc cá nhân. Việc này có thể làm cho đối phương cảm thấy gần gũi và quan tâm đến bạn hơn.
- Ví dụ: Trong việc xây dựng mạng lưới quan hệ, thay vì chỉ giúp đỡ người khác, bạn có thể nhờ họ giới thiệu bạn với người mà họ biết hoặc xin lời khuyên từ họ. Điều này có thể giúp tạo ra mối liên kết mạnh mẽ hơn trong mạng lưới của bạn.
- Ví dụ: Trong một dự án nhóm, bạn có thể yêu cầu sự giúp đỡ từ các thành viên nhóm trong những nhiệm vụ cụ thể. Khi mọi người cùng đóng góp, họ cảm thấy gắn bó hơn với dự án và với nhau.
Hiệu ứng Benjamin Franklin là một công cụ mạnh mẽ trong việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ. Bằng cách khéo léo sử dụng nguyên tắc này, bạn có thể cải thiện chất lượng các tương tác xã hội và tạo ra những mối quan hệ bền vững hơn.
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết của Anh Thắng Giấu Tên!
