Trong suy nghĩ của mỗi người chúng ta hiện nay vẫn còn phụ thuộc quá nhiều vào những lối đi mà thế hệ trước để lại. Việc làm Freelancer ở Việt Nam cũng vì vậy nên còn quá mới mẻ và được rất ít người biết đến. Vậy nếu bạn đang muốn tìm kiếm một con đường mang màu sắc cho riêng mình, hãy phá bỏ những ranh giới an toàn và đi vào vùng bão tố!
Freelancer là gì và vì sao nó ngày càng phổ biến trên toàn cầu?
Cụm từ “freelancer” xuất hiện ngày càng dày đặc trên mọi phương tiện thông tin. Bạn có thể bắt gặp nó trên Internet, sách báo hàng ngày và thậm chí là trong những quán cà phê. Wow! Nghe có vẻ HOT!
Vậy Freelancer là gì?
Theo Wikipedia thì Freelancer một cụm từ dùng để chỉ những người làm việc theo hình thức tự do, tự làm chủ cho chính bản thân họ. Những Freelancer sẽ bán các dịch vụ mà thị trường có nhu cầu dưới dạng các thỏa thuận, hợp đồng ngắn hạn. Do đó, giữa Freelancer và nhà tuyển dụng thường không có ràng buộc pháp lý mang tính lâu dài.
Hay nói một cách đơn giản hơn thì Freelancer là thuật ngữ để chỉ những người làm việc tại nhà để kiếm thu nhập. Hình thức này cực kỳ phổ biến tại Mỹ với số lượng Freelancer hơn 40 triệu người. Còn ở Việt Nam thì đây vẫn là dạng công việc khá mới nên chưa có nhiều người tham gia. Và hiện tại Freelancer ở Việt Nam có 2 hình thức làm việc:
- Freelancer bán thời gian: Người đó vẫn có công việc chính và chỉ làm các job freelance vào buổi tối hoặc giờ rảnh rỗi.
- Freelancer toàn thời gian: Một người đã từ bỏ tất cả các công việc cố định có hợp đồng lao động và chỉ làm việc freelance tại nhà một cách tự do.
Các lĩnh vực và ngành nghề đang cần số lượng lớn các Freelancer bao gồm: âm nhạc, viết, diễn xuất, lập trình máy tính, thiết kế web, dịch thuật, sản xuất phim và video… Bạn có thể dễ dàng tìm được việc trên các website tìm việc làm thêm tại nhà.
Cách mạng 4.0 đã mở ra một nghề mới thực sự
Cuộc cách mạng 4.0 đã và đang làm lu mờ ranh giới an toàn của một người giống như cách mà nó làm lu mờ ranh giới giữa vật lý, kỹ thuật số, sinh học. Những đột phá trong cuộc cách mạng này đã mở ra những nhu cầu về việc làm riêng biệt. Với sự hỗ trợ của Internet, bạn chỉ cần có kĩ năng phù hợp thì việc làm sẽ chẳng bao giờ thiếu.
Ví dụ điển hình nhất là sự bùng nổ trong lĩnh vực thương mại điện tử đã làm cho nền kinh tế thay đối theo một hướng khác. Các loại hình kinh doanh thủ công đang nhường chỗ cho kinh doanh trực tuyến. Những dữ liệu lỗi thời đang được cập nhật bằng công nghệ AI đỉnh cao. Và số lượng Freelancer ở Việt Nam đang gia tăng phi mã.
Bạn cần những gì để trở thành một Freelancer thực thụ
Khi nghe nói về một công việc tự do và có thể kiếm tiền mọi lúc, bạn nghĩ thế nào? Chắc chắn rằng không ai có thể bỏ qua sự hào nhoáng ấy. Nhưng khi đã vào cuộc chơi, bạn cần rất nhiều thứ để trở thành một Freelancer thực thụ.
Trước khi vào cuộc chiến, hãy chuẩn bị vũ khí
Làm Freelancer có nghĩa là bạn đang hướng đến sự tự do, và trên cõi đời này, cái giá của sự tự do không bao giờ rẻ hoặc dễ dàng. Có rất nhiều bạn là giáo viên, là bác sỹ, là kỹ sư – mình là kỹ sư Địa Chất đã có 2 năm đi khoan khảo sát đó nha ahihi. Và rồi một ngày nào họ đó muốn thoát ra khỏi ranh giới an toàn như mình nè. Thì lúc này hãy chuẩn bị những hành trang mới cho hành trình mới!
- Nếu bạn hứng thú với lĩnh vực nào, hãy dành ra thêm mỗi ngày ít nhất 1 tiếng để đọc mọi thứ về nó. Riêng mình thì trong quá trình đi làm việc Địa Chất, mình phải thức khuya mỗi ngày thêm 2 tiếng để đọc mọi thứ về Content Marketing, về SEO, về hàng chục mảng trong Digital Marketing, kiến thức về đo lường và theo dõi hành vi khách hàng, hiệu quả chiến dịch… Wow! Và bạn yên tâm, nếu khát khao chưa đủ hoặc chỉ là cái thích nhất thời thì sau 3 tháng bạn sẽ tự quay về công việc cũ thôi.
- Hãy xác định rõ, đam mê khác với thích thú. Có thể bạn thấy thích thú với mảng dịch vụ viết bài chuẩn SEO chẳng hạn, nhưng sau 3-6 tháng làm và ăn hành với nó thì bạn ớn lòi con mắt rồi muốn quay về việc cũ. Đó là điều bình thường
==> Hãy dành thời gian nghiên cứu kiến thức và xác định rõ đâu là đam mê, đâu là thích thú. Nếu không bạn sẽ trả giá cho những bồng bột.
Trước khi tung cánh, hãy cho bố mẹ một lời hứa trở về
Khi bạn bắt đầu nghiệp freelance thì người lo lắng nhất chính là bậc phụ mẫu. Thế hệ của bố mẹ chúng ta không cho phép họ mơ tưởng về một công việc tự do. Lúc này, đừng tranh cãi hay nổi cáu vì lời ngăn cản của những đấng sinh thành. Điều tốt nhất bạn có thể làm là 2 việc sau:
- Hứa với cha một lời và lặng lẽ hoàn thành nó!
- Nói với mẹ những lời an ủi từ miệng của một đứa con đã đủ trưởng thành và đủ sức chịu trách nhiệm cho quyết định của mình. Bởi vì trong mắt những người mẹ, chúng ta luôn là những đứa nhóc lớn xác!
Mình đã bắt gặp rất nhiều trường hợp đứa con chỉ vì những thích thú thoáng qua mà làm mắt mẹ ướt đẫm đêm dài. Hoặc thậm chí là đam mê thực sự, nhưng đôi khi chúng ta quên mất những điều gần kề để đuổi theo những thứ xa xôi.
==> Hãy làm cho cha mẹ yên tâm về bạn. Và lúc này, bạn có thể yên tâm hướng về đích đến phía xa
Trước khi đến miền tự do, hãy rèn quân kỷ
Điều đầu tiên bạn có khi làm Freelance đó là sự tự do. Chẳng còn phải canh đúng 8h sáng đến 5h chiều và trông ngóng đến ngày chủ nhật xả hơi. Lúc này, bạn có quyền quyết định tất cả; hay đơn giản là chính bạn sẽ vừa làm chủ vừa làm công cho mình!
Hàng trăm ngàn Freelancer đã lao vào tận hưởng cảm giác tự do ấy và nhanh chóng thất bại ê chềvì vui chơi quá sức quên cả deadline ahihi. Vì bạn được tự do không có nghĩa là bạn được nhàn rỗi! Hãy nhớ lấy điều này nếu bạn đang muốn viết đơn thôi việc.
Khi bạn là một Freelancer thất hứa, chẳng ai muốn làm việc với bạn!
==> Bạn cần rèn luyện cho bản thân thói quen về giờ giấc. Ví dụ như thức đúng giờ, làm việc đúng hẹn, biết nói từ chối với những cuộc vui khi deadline đang kề bên trán.
Trước khi phá bỏ ranh giới an toàn, hãy xem lại khả năng chịu đòn
Nếu bạn tự tin rằng mình có thể giữ kỷ luật cho bản thân, OK! Hãy xem xét qua điều thứ hai. Những câu hỏi sau cần được giải đáp để tự nghiệm lại khả năng chịu đòn của chính mình
- Lần thất bại gần nhất của bạn là khi nào? Bạn giải quyết nó ra sao?
- Thông thường thì bạn sẽ giải quyết xích mích bằng bạo lực hay ôn hòa?
- Bạn có thấy tự ái khi người khác, thậm chí là đứa kém tuổi chê bai kĩ năng của mình? Lúc ấy bạn sẽ làm gì?
- Nếu bị quỵt tiền, bạn sẽ làm gì đầu tiên? Bạn có cách gì để chống quỵt không?
- Nếu bạn bán dịch vụ với giá 10 đồng và đối thủ chỉ bán 6 đồng thì bạn sẽ làm gì?
==>Sau khi tự trả lời những câu hỏi này, hãy comment ở dưới bài viết để cùng nhau chia sẻ góc nhìn về khả năng chịu đòn khi làm việc tự do nhé! Vì chắc chắn rằng Freelancer ở Việt Nam không hề dễ nhai như mọi người nghĩ!
Trước khi mơ về Tầm cao, hãy làm việc có Tâm trước đã
Vấn đề giữa Tầm và Tâm luôn làm cho chúng ta cảm thấy bối rối. Vì sao vậy? Theo mình nghĩ thì từ sâu thẳm tâm hồn, bất kì ai cũng muốn bản thân mình vươn lên một tầm cao, cao ơi là cao, cao ngất trời! Nhưng đôi khi chúng ta quên mất là chúng ta sẽ vươn lên bằng những gì.
Tất cả những gì thuộc về Tầm đều không nên tự mình đánh giá. Khi bắt đầu trở thành một Freelancer ở Việt Nam hay thế giới đều cần một điểm chung. Đó là làm việc có Tâm. Có thể bạn chưa tốt ngay từ lần đầu, nhưng hãy làm có Tâm và tận tụy với những khách hàng đã đặt niềm tin nơi bạn.
Ví dụ đơn giản nhất, có 2 cô gái học chung lớp rủ nhau đi tìm việc viết bài SEO để làm freelance sau giờ học. Khi có dự án thì 2 nàng sẽ chia đôi bài để viết.
- Nàng A thì việc với tư thế là một “Freelancer tự do” chẳng có gì ràng buộc. Được tiền thì tốt mà không được tiền thì xem như “trải nghiệm sinh viên”. Do đó, bài viết sơ sài chẳng có gì ý nghĩa.
- Nàng B thì khác nha. Mỗi khi nhận bài thì cô dành ra một khoảng thời gian để đọc tài liệu có liên quan. Sau đó dựa vào từ khóa để tìm các kiến thực cụ thể và viết thành từng bài có dàn ý mạch lạc, rõ ràng.
==>Thời gian 2 nàng bỏ ra là như nhau đó! Nhưng theo bạn, ai sẽ là người vươn lên một Tầm cao mới?
Những cảnh báo dành cho bạn trước khi đi vào vùng bão tố
Sự cô độc sẽ là người bạn đầu tiên và lâu bền trong giới Freelancer
Tiếp theo sau sự tự do sẽ là người bạn lâu năm mang tên Cô Độc. Hãy tập làm quen với cảm giác sáng sớm nhìn bạn bè, hàng xóm đi làm còn mình thì quay trở lại vào nhà. Và suốt cả ngày lặng lẽ một góc phòng! Bạn có thích như vậy không? Chắc chắn là không đâu nhỉ. Nhưng hãy sẵn sàng đối mặt đi nhé.
Đặc biệt là khi việc trở thành Freelancer ở Việt Nam chưa phổ biến thì sự cô độc sẽ càng trở nên rõ nét. Thậm chí cả dãy trọ chỉ một mình bạn ở nhà. Wow! Nghe có vẻ kinh dị đó.
Nhịp sinh học bị xáo trộn
Bạn có quen với việc thức đêm chưa? Nếu chưa thì hãy tập dần đi. Có rất nhiều lí do khiến cho các Freelancer trên toàn thế giới phải thức đêm và nhịp sinh học bị xáo trộn trầm trọng. Thậm chí có những trường hợp đã dần đến Stress nặng hoặc trầm cảm…
Vậy những lí do đó là gì?
- Khách hàng là người nước ngoài nên bạn cần làm việc theo múi giờ của họ. Đặc biệt là khi làm với khách hàng Mỹ thì bạn phải chỉnh nhịp sinh học lệch đến 12h đó nha. Chuẩn bị tinh thần đi!
- Buổi tối làm việc hiệu quả hơn. Đối với hầu hết các lĩnh vực freelance thì sự sáng tạo luôn đòi hỏi ở mức cao. Do đo, đêm khuya tĩnh lặng có khi lại tốt cho trí tưởng tượng bay xa.
- Các Freelancer Partime thì dành cả ngày để làm việc chính. Họ chỉ bắt đầu làm freelance sau khi mặt trời lặn. Thôi thì vì tiền nên chịu khó ngủ ít lại vậy.
Lời gièm pha có ở mọi nơi
Tới khúc hay rồi nè! Bạn đã từng trải qua cảm giác mà đi tới đâu cũng bị những lời gièm pha của mọi người xỉa xói vào tai chưa? Freelancer ở Việt Nam chính là đối tượng hoàn hảo để những lời gièm pha hướng đến. Vậy nên chuẩn bị nghe nói xấy đi nha.
- Thằng Hoàng con nhà ông Sáu già đầu rồi mà suốt ngày lêu lổng. Chẳng lo đi làm hay vợ con gì cả, suốt ngày ôm máy tính
- Con Trang đó cũng gần 30 rồi mà chẳng ma nào theo. Suốt ngày ru rú trong nhà không lo đi tìm việc mà làm. Đúng là đồ con gái lười.
- Thằng Toàn nhà ông đó nó làm gì mà tui thấy nó ở nhà suốt. Lại cứ mua xe mua điện thoại liên tục. Cứ như buôn ma túy ấy.
Trên đây là một số kịch bản gièm pha phổ biến mà các Freelancer ở Việt Nam đã và đang gặp phải. Ahihi. Bạn thích kịch bản nào?
Thị trường Freelancer ở Việt Nam – rủi ro rình rập
Vấn đề cuối cùng là bạn cần đối mặt với rủi ro và tìm cách bảo vệ bạn thân. Hiện tại thì hầu như chưa có những bộ luật cụ thể để bảo vệ quyền lợi cho các Freelancer ở Việt Nam. Chỉ có bạn và cộng đồng online bảo vệ lẫn nhau thôi. Những câu chuyện “bóc phốt” hoặc tố cáo nhau đang diễn ra như cơm bữa. Vì vậy, hãy trang bị cho mình những hiểu biết và nên làm việc “có bằng chứng cụ thể”. Lúc này, bạn có thể tự bảo vệ quyền lợi của chính mình.
Kết luận
Thị trường kinh tế toàn cầu đang trở nên phẳng hơn bao giờ hết. Nhu cầu sử dụng các dịch vụ freelance tại Việt Nam cũng ngày càng bùng nổ. Do đó, việc trở thành Freelancer ở Việt Nam là hoàn toàn khả thi nếu bạn đủ mạnh mẽ và khôn ngoan để phá bỏ ranh giới an toàn.
Khi bạn đi xây giấc mơ cho người khác thì họ sẽ cho bạn mọi công cụ để bạn có thể xây giấc mơ cho họ. Nhưng khi bạn tự xây giấc mơ cho mình thì bạn phải đánh đổi rất nhiều thứ! Hãy suy nghĩ thật kỹ!
Nếu bạn muốn trở thành Freelancer, hãy comment dưới bài viết để cùng nhau chia sẻ nhé!
